Wat was het een heerlijke tijd: we waren in gesprek met de kiezers, met ondernemers en met elkaar de afgelopen weken. Het is de kern van de democratie: uitleggen wat je hebt gedaan en wat je voor hen wilt gaan doen. Goed luisteren naar inwoners, ondernemers en gemeentebesturen was ons motto de afgelopen vier jaar en de motivatie daarvoor is niet minder geworden na woensdag 15 maart.
Ik wil beginnen met een groot “dankjewel” aan al die kiezers die woensdag zijn gaan stemmen, en ook wil ik alle vrijwilligers en ambtenaren bedanken die de verkiezingen mogelijk hebben gemaakt, op de stembureaus en bij het verwerken van de resultaten, soms tot diep in de nacht.
Ik wil de collega’s bedanken voor een mooie campagne, ook de partijen die nu niet met een zetel vertegenwoordigd zijn in deze staten. (als aanwezig: Ismael, Roy en Gimo, jullie zijn altijd welkom voor een goed gesprek in Bobs bar).
De eerste felicitaties gaan natuurlijk naar de BBB. Met een overweldigend resultaat, niet alleen hier in Utrecht, maar in het hele land geven jullie een stem aan boeren en burgers die duidelijk iets ánders willen in de politiek. Dat doet doen jullie net als Caroline van der Plas op TV: authentiek en met beide benen op de grond.
De andere nieuwe nieuwkomer in deze staten wil ik van harte welkom heten: Volt. Jullie zijn nu in alle verkiesbare bestuurslagen vertegenwoordigd en daarmee is overduidelijk dat Europa er toe doet.
We hebben ook een aantal oude bekende nieuwkomers: Ja21, nog niet eerder verkozen, maar nu wel knap met een eigen programma met twee zetels binnengekomen. Het zal aanvoelen als een verlies van drie, maar ik zou het vieren als twee zetels winst ;-)
De PVV, wél verkozen maar de afgelopen tijd niet vertegenwoordigd ook gefeliciteerd en we kijken uit naar de samenwerking, de schoenen van René en Elly zijn groot om te vullen.
Forum voor Democratie was de laatste tijd ook afwezig en nu weer terug in de zaal. Tegen Frank zou ik willen zeggen: het is een goed liberaal principe dat we mensen beoordelen op hun eigen handelen en niet op de groep waar je toe behoort.
De Partij voor de Dieren heeft wéér een zetel gewonnen en voorzitter, ik zie een trend!
Ook de SGP wint een zetel, en iedereen gunt dat Frans van harte!!
D66 en 50+partij hebben hun zetels behouden, voor beiden een knappe prestatie in deze woelige politieke tijden!
Dan zijn er helaas ook partijen die zetels hebben verloren, dat is onvermijdelijk. Denk keert niet terug, en ook de SP verliest de zetel van Michel, die we echt gaan missen. GroenLinks, PvdA, ChristenUnie en CDA verliezen ook allemaal een zetel, een signaal van de kiezer dat er in onze provincie en in Nederland behoefte is aan verandering.
En dan de introspectie en duiding.
Mijn eigen VVD heeft 6 zetels behaald en daarmee verliezen we er twee. En dat is een groot verlies. Onze kiezers zijn voor een deel in het vak van BBB terecht gekomen en voor een groot deel ook niet komen stemmen. Beiden beschouw ik als een luid signaal van teleurstelling en ongenoegen over de politiek. En dat is ook een terecht signaal, want er gaan veel dingen niet goed in Nederland waar kiezers ook heel terecht ontevreden over zijn.
Het succes van de BBB is allereerst hún succes, maar het is natuurlijk ook ontstaan door het falen van de gevestigde partijen, waaronder nadrukkelijk de VVD, om de juiste toon te vinden als het gaat om die verhouding tussen overheid en samenleving. Mijn fractie is bescheiden over onze invloed daarop, maar we zijn ons er wel zeer bewust van dat dit dilemma ook zeer op ons afstraalt, dat hebben we ook gemerkt in de gesprekken met kiezers afgelopen tijd.
We hoorden in de dorpen en gemeenten ook zorgen over de tweedeling tussen de belangen van de stad Utrecht en de “ommelanden”. En dat hebben wij niet alleen gemerkt, ook de afgelopen vier jaar in dit huis, maar ook meermaals benoemd.
Johan Remkes zei daarover: "Zeker op het platteland wordt ervaren dat men op veel onderwerpen moet opdraaien voor opvattingen en culturele onderstromen die vooral in stedelijke gebieden leven. Mensen ervaren een groeiend verschil tussen Randstad en het landelijk gebied, tussen stad en platteland. Niet alleen in culturele waarden, maar ook in economische positie en in kansen."
Wij denken dat de grote winst van BBB ook mede door dit gevoelen is ontstaan en zien daarin ook de opdracht aan openbaar bestuurders om dat verschil de komende jaren te verkleinen of zelfs weg te nemen.
Als optimistische middenpartij is de VVD altijd bereid om daarbij mee te denken. Ons past op dit moment ook bescheidenheid ook vanwege de rol die de VVD landelijk heeft, maar we zijn ook trots op de 77.000 kiezers die ons het vertrouwen hebben gegeven. In bijna alle gemeenten in onze provincie was de VVD 1e, 2e, of 3e partij bij de uitslagen #PS23 en dat geeft ons ook mandaat om in deze staten zowel het stedelijk als het landelijk geluid te vertegenwoordigen.
Ik wil me hierbij ook via de voorzitter richten tot Gedeputeerde Staten. Ik heb bij al onze gedeputeerden en de voorzitter een grote verantwoordelijkheid geproefd afgelopen jaren om samen te werken en naar elkaar te luisteren, daarvoor veel dank. Ik zie echter ook dat er grote opgaven liggen die niet kunnen wachten, maar ook dat er besluiten in de bestuurlijke pijplijn zitten die misschien in de huidige samenstelling van de staten niet zo vanzelfsprekend op draagvlak kunnen rekenen als de afgelopen 4 jaar.
We maken ons daarbij tegelijkertijd zorgen over belangrijke processen die niet tot stilstand mogen komen, als ook zorgen over het signaal van een overheid die onverdroten doorgaat met besturen over de inwoners als die zich net hebben uitgesproken in verkiezingen.
Daarom wil ik GS vragen een inventarisatie te maken van belangrijke besluiten die ze de komende tijd wil nemen en een moment zoeken om met elkaar te debatteren over het draagvlak daarvoor, opdat controversiële zaken ook benoemd kunnen worden.
De VVD geeft graag ruimte aan een verkenner van BBB om met ons allen te onderzoeken of er een collegiaal provinciaal dagelijks bestuur mogelijk is dat de grote opgaven van deze periode als het gaat om woningbouw, economie, natuur, energietransitie en bereikbaarheid kan aanpakken met draagvlak in de samenleving.
Maar eerlijk is eerlijk, we weten nog niet zo goed hoe dat gaat als we daarover in gesprek gaan met elkaar, want de VVD is gekozen om dingen voor elkaar te krijgen en er is een hoop te doen waar we een mening over hebben. We waren het de afgelopen jaren regelmatig flink oneens met het zittende college, maar ook heel vaak waren we het van harte met de coalitiefracties eens. Onderwerp van gesprek de komende tijd is wat ons betreft ook nadrukkelijk hoe politiek en samenleving met elkaar in de pas blijven lopen als het gaat om de grote veranderingen in onze leefomgeving.
Maar de uitslag van deze verkiezingen laat wel duidelijk zien dat de kiezer ons vraagt samen te werken in het politieke midden.
Ik denk daarbij dat het goed is als we de traditie van de PUB voortzetten en elkaar ook persoonlijk leren kennen.
Onze oproep is vandaag vooral om de komende tijd in gesprekken met de verkenner en elkaar niet alleen te verkennen en te vertellen, maar ook goed te luisteren naar elkaar.