In een bijzonder jaar voor de provincie is het een voorrecht om hier vandaag de
algemene beschouwingen te houden. Ik schreef in een brief aan de VVD-leden
uit het Nedersticht dat wij als volksvertegenwoordigers op de schouders van
onze voorgangers staan. 650 jaar aan voorgangers betekent dat wij, uitgaand van
een gemiddelde zittingsduur van 8 jaar en een gemiddelde schouderhoogte van
1 meter 50 op een menselijke toren staan van 122 meter hoog. 10 meter hoger
dan de Dom! Een indrukwekkende gedachte!
Ik heb ook het prachtige jubileumboek gelezen, Trouw en Onwrikbaar. Wat een
genoegen! En wat een feest van herkenning. Want ook onze voorgangers kenden
uitdagingen, die soms verrassend veel op onze uitdagingen lijken.
Want de uitdagingen zijn groot en vragen van ons historische besluiten, net als
onze voorgangers soms historische besluiten moesten nemen.
Collega’s, op deze foto zien we ons prachtige Statenjacht in rustig vaarwater. We
weten echter nu al dat het niet zo zal blijven.
We varen recht op een gevaarlijke ijsberg af: financieel zwaar weer is op komst.
Als we niet willen eindigen als de Titanic zullen we moeten bijsturen.
Het deel van de ijsberg dat boven water ligt, kennen we al. Dat is de korting van
de eerste 10 miljoen op onze algemene uitkering.
Het deel van de ijsberg dat onder water ligt, kennen we nog niet. Dat is het
tweede deel van de herverdeling van het provinciefonds. Maar we weten wel dat
er slecht nieuws bij gaat zitten.
De vraag is nu: gaan we pas bijsturen als we helemaal precies weten hoe diep die
ijsberg is? Of gaan we nu al bijsturen, zodat we de ijsberg tijdig kunnen
ontwijken?
De VVD kiest voor dat laatste.
Wij roepen het college op om tussen de kadernota en de programmabegroting
maatregelen voor te bereiden. Daarvoor zal D66 straks een motie indienen die we
mede indienen.
De ‘belastingtegenvaller’, dat is eigenlijk geld dat we nooit hadden, maar dachten
te krijgen. Deze ‘tegenvaller’ moeten we volgens ons oplossen door de lijst met
voorstellen bij deze kadernota nog eens kritisch door te lichten.
Voor de eerste 10 miljoen provinciefonds, zien we de volgende mogelijkheden:
- En sterke versobering van de renovatie van het provinciehuis. Alleen het hoogstnoodzakelijke
- Veel kritischer zijn op uitbreiding van de ambtelijke organisatie
- Verhogen van efficiency en arbeidsproductiviteit
- Schrappen van beleid uit vorige Statenperioden
- Temporiseren van beleid
Verhogen van de opcenten is voor de VVD sowieso niet aan de orde. Wij vinden
het niet gepast de rekening bij de burger neer te leggen. De provincie moet eerst
naar het eigen huishoudboekje kijken, zoals we ook afspraken in het coalitieakkoord.
We hebben dankzij inzet van de organisatie en van de Statenwerkgroep hard
gewerkt aan een financieel perspectief op een termijn van 10 tot 20 jaar. Dat
komt nu goed van pas. Het laat wel zien dat als we alles willen, ook al het
incidentele beleid, we het niet gaan redden.
De VVD roept op tot realisme. Ook in de omgevingsvisie die we gaan
actualiseren. We moeten meer dan de vorige keer ook echt kijken of het
financieel en ruimtelijk überhaupt past.
Utrecht moet blijven inzetten op een beter belastinggebied voor de provincies,
wij steunen de SGP-motie hiervoor.
En de verslaving aan incidenteel geld moet minder.
De Tweede Kamer heeft vorige week ingestemd met de wet versterking Regie
Volkshuisvesting. In deze wet wordt eindelijk de ladder duurzame verstedelijking
geschrapt, zodat er ook stevig buitenstedelijk gebouwd kan gaan worden.
Bijvoorbeeld in Houten-Oost. Het is goed als Utrecht hier bij de implementatie
van de wet ook rekening mee houdt. Wij zullen onze principes van duurzame
verstedelijking in de vernieuwde omgevingsvisie hierop moeten actualiseren.
De grootste klapper voor woningbouw en voor bedrijvigheid gaan we maken in
Rijnenburg. Dat we dat nu definitief besluiten, is een grote verdienste van deze
statenperiode en iets waar de VVD buitengewoon trots op is. We dienen een
amendement in om beslispunt 1h. nog duidelijker vast te leggen.
Onze wereld is onveilig. Het is goed dat de NAVO, onder leiding van Mark Rutte,
de weerbaarheid verhoogt. Dat zullen we ook in Utrecht gaan merken. De VVD wil
dat Utrecht goed inspeelt op deze ontwikkeling. Om onze bijdrage te leveren aan
de veiligheid van het grondgebied, maar ook om kansen te pakken. We dienen
een motie in die het college vraagt om met een defensieagenda te komen.
Dan het landelijk gebied. De VVD wil vol inzetten op het bestrijden van invasieve
exoten. De Hoornaar, de Rivierkreeft, De Duizendknoop, ze bedreigen inheemse
soorten en verslechteren de omgevingskwaliteit. En ja, ook de onschuldig
ogende huiskat is een invasieve exoot en kan loslopend in de natuur schade
aanrichten. We steunen de motie van GroenLinks om de pilot te verlengen.
Dan water. Het moet schoner worden en er moet voldoende drinkwater zijn voor
de toekomst. Dat willen we bereiken door snellere vergunningen voor nieuwe
bronnen en bijvoorbeeld hergebruik van grijswater.
Het onderwerp Energietransitie is echt een vraagstuk van de lange adem. In deze
algemene beschouwing wil de VVD alvast een blik in de toekomst werpen. Want
achter de horizon van RES 1.0 ligt de opgave om de energievoorziening veiliger en
robuuster te maken.
Voor de periode na RES 1.0 wil de VVD een accentverschuiving. Niet meer alleen
over schone opwek praten, maar veel meer aandacht voor oplossen van
netcongestie, innovaties in energieopwek zoals ijzerverbranding, een eerlijke
verdeling van lasten en lusten. Wij zullen deze inbreng gaan leveren als het
nieuwe programma Energie wordt opgesteld en ook bij de omgevingsvisie.
Op het terrein van mobiliteit worden ook in deze kadernota goede voorstellen
gedaan. In totaal bevat het investeringsplan voor € 700 miljoen aan
investeringen. Noodzakelijk om woningen te kunnen bouwen en de economie
draaiend te houden. De lijst is te lang om hier op te noemen, maar we pakken er
ééntje uit.
We hebben afspraken gemaakt met regionale partijen om ervoor te zorgen dat
het openbaar vervoer volledig toegankelijk wordt voor iedereen, dus ook voor
deze meneer op de foto. We geven nu krediet om de planstudie te gaan doen
naar toegankelijkheid van haltes.
In beslispunt 1h besluiten we over verhoging van de cofinanciering voor de
Merwedelijn. Een goed besluit. Maar de VVD heeft wel oog voor de grote
projectrisico’s. En die zitten ook in goede afspraken over de verdeling van
eigendommen. We dienen een amendement in.
Recreatie, toerisme en sport, samengebracht in één programma. De VVD wil
benadrukken dat recreatie- en natuurgebieden maximaal toegankelijk moeten
zijn en blijven voor onze inwoners. Hoe gaat de gedeputeerde dat waarborgen?
De VVD heeft eerder per motie het belang van toerisme voor Utrecht benadrukt.
Het zorgt voor banen, het zorgt ook voor leefbaarheid en nieuwe kansen voor het
landelijk gebied. Voor sommige partijen is het een vies woord. Wij blijven pleiten
voor duurzame en verantwoorde groei. Zo kan een vakantie aan de Costa del
Henschotermeer een mooi alternatief worden voor een vliegvakantie naar
Spanje.
Halverwege deze Statenperiode kunnen we vaststellen dat we goed op weg zijn.
Dat geldt in het bijzonder voor een onderwerp dat de VVD na aan het hart ligt.
Economie en ondernemerschap. Met het afgewogen kantorenbeleid en de
verruimde mogelijkheden voor bedrijfsterreinen geven we ondernemers weer
groeiruimte. In de provincie horen we regelmatig dat gemeenten op zoek zijn naar
passende uitbreiding. Eerder spraken we al over Remmerden in Rhenen, en
recent hoorden wij dat ook Woudenberg kansen ziet. We kijken uit naar de
bespreking van het programma wonen en werken en hopen dat er dan ook
stappen gezet kunnen worden.
Het college heeft ons recent twee belangrijke stukken gestuurd over de sturing
op de ambtelijke organisatie, de Staat van de Organisatie en de statenbrief
Personeelskosten en inhuur. Het is goed dat er gestuurd wordt op grip op
personeelskosten. Bij de jaarrekening bleek dat er forse overschrijdingen waren.
De organisatie groeit al jaren, maar de maatschappelijke prestaties groeien niet
mee. Sterker zelfs, die blijven achter.
De stappen die nu worden gezet zijn goed, maar voor de beheersing van de
personeelskosten is het wel noodzakelijk dat de Staten kunnen sturen op
normen en kengetallen. Bijvoorbeeld een provinciale Roemernorm. Is het college
van plan om hier mee te komen?
In beslispunten 3a, 3b en 3c vraagt het college krediet aan voor renovatie van het
provinciehuis. De VVD wil eerst alternatieven goed onderzocht hebben. Wat ons
betreft eerst de hele doorrekening op tafel.
Begin 17e eeuw maakten de provincies hoge kosten voor de verdediging van het
land tegen de Spanjaarden. Dat leidde in 1629 tot felle discussies tussen Utrecht
en Holland over de verdeling van het bonnetje. En in de eeuwen daarna zou het
niet anders worden.
Discussies tussen provincies over verdeling van geld zijn dus niet nieuw. Ik begon
deze algemene beschouwingen met de schouders van onze voorgangers, ook zij
moesten besluiten nemen die ingrijpend waren, dat ging soms met vallen en
opstaan.
Wij treden nu in hun voetsporen. De VVD hoopt dat we met elkaar besluiten
nemen die Utrecht voor de toekomst welvarender, veiliger, en vrijer maken!